13Mar, 2023
DEMOGRAFİK ALAN ARAŞTIRMASI
Bu araştırma, “Türkiye Roman Hakları Formu’nu Güçlendirme (ROMFO) Projesi” kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu proje, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu DİHAA (Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracı)’nın Türkiye programı kapsamında gerçekleştirilmiş, Akdeniz Roman Dernekleri Federasyonu tarafından yürütülmüştür. Bu proje ile Türkiye’de Romanlar için demokrasi, adalet, insan hakları ve temel özgürlükler mekanizmalarının işletilmesi ve bu mekanizmaların güçlendirilerek, Türkiye Roman Hakları Formu’nun Roman sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar için ulaşılabilir kılınması hedeflenmiştir.
Projenin genel amacı ROMFO’nun Roman Dernekleri ile ilişki ağının güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılmasıdır. Bunun yanında Roman derneklerinin politika üreten ve kamuoyu oluşturan etkin sivil toplum örgütü standartlarına ulaşması ve insan kaynağı, donanım ve fiziksel olanaklar açısından kapasitesinin arttırılmasıdır. Bu amaçlar kapsamında bulunan projenin alt amaçlarından birisi, Roman toplumunun sorunlarına ilişkin devlet ve sivil toplum politikalarına yön verecek saha çalışmaları gerçekleştirmektir.
Bu amaç kapsamında Mersin Üniversitesi ile işbirliği yapılmış, Mersin Üniversitesi Sosyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Neriman Açıkalın ile birlikte bu alan araştırması yürütülmüştür. Bu çalışma ile Romanların genel problemleri açığa çıkartılmaya ve elde edilen veriler ışığında öneriler sunulmaya çalışılmıştır.
Romanlar üzerine çeşitli bağlamda, azımsanamayacak sayıda araştırma bulunmaktadır. Ancak yapılan çalışmalar genel olarak seçilen bir şehirde yaşayan Romanlar ile sınırlı kalmıştır. Türkiye’de yaşayan Romanların genel sosyolojik profili ile ilgili çalışma yok denecek kadar azdır. Bu çalışma ile sözü edilen eksikliğin giderilmesine katkı sağlanmak istenmiştir.
Göç ettikleri hemen hemen her toplumda ayrımcılığa ve dışlanmaya maruz kalan Roman toplumu, şehir merkezlerinde ve şehir merkezlerine yakın yerlerde ikamet etmelerine rağmen adeta içlerinde bulundukları toplumdan yalıtılmış, izole bir yaşam sürmektedirler.
Yoksulluk, okul terki, erken yaşta evlilik kısır döngüsüne hapsolan Roman bireyler miras olarak çocuklarına adeta bu kaderi bırakmaktadırlar. Hayatları boyunca yalnızlığı ve yoksulluğu yaşayan bir topluluk olan Romanların hayatı hep bir mücadele ile geçmiştir. Kağıt toplayan anne ve baba, annesi çalışmak zorunda olduğundan küçük kardeşine bakmak için okula gidemeyen kız çocuğu, şalvar giydiğinden dolayı hırsızlık yapacağı düşünülen ve alışveriş yapmak için mağazaya alınmayan kadın, ‘bunlardan adam olmaz, bunlar çalışmaz’ denilerek damgalanan ve iş verilmeyen bireyler.
Bu çalışmada Roman toplumunun yaşadığı temel sorunların ortaya çıkartılması ve böylece gerçekleştirilecek politikalara bilimsel katkı sağlanması hedeflenmiştir. Roman bireylerin çıkmaza giren hayatlarını ve temel problemlerini ele almak bu çalışmanın temel hedefidir.